Monitoring Rapport over de functionering en de prijsevoluties van de groothandelsmarkten voor elektriciteit

De CREG publiceert haar jaarlijkse Monitoring Rapport over de functionering en de prijsevoluties van de groothandelsmarkten voor elektriciteit.

In deze studie analyseert de CREG een aantal belangrijke historische trends en recente evoluties. Hoewel de focus van deze studie op de jaren 2019 en 2020 ligt, worden ook recentere ontwikkelingen in 2021 gepresenteerd. De studie beschrijft achtereenvolgens de evolutie van de consumptie en belasting van het netwerk, de geïnstalleerde capaciteit en geproduceerde elektriciteit en de import-exportpositie van België. Vervolgens wordt de werking van de verschillende elektriciteitsmarkten (lange termijn, day-ahead, intraday, balancering en systeemdiensten) geïllustreerd aan de hand van een diepgaande analyse van de beschikbare gegevens.

Een aantal belangrijke conclusies omvatten:

• De belasting van het transmissienet kende in 2020 (81,2 TWh) een sterke daling (-4,5%) ten opzichte van het voorgaande jaar, als gevolg van de verlaagde vraag naar elektriciteit tijdens de COVID-19 pandemie. Tegelijkertijd bevestigt deze daling een meer structurele trend op de langere termijn: in 2010 bedroeg de belasting nog 90,4 TWh. Deze evolutie valt de laatste jaren ook waar te nemen in meerdere Europese landen.
• De totale geïnstalleerde capaciteit kende een sterke stijging in 2020 ten opzichte van 2014 (netto +4,6 GW), voornamelijk onder impuls van de indienstname aan bijkomende wind- en PV-capaciteit (respectievelijk +2.835 MW en +1.069 MW). De jaarlijkse elektriciteitsproductie kende sterke schommelingen doorheen de beschouwde periode, zowel wat totale productie als productiemix betreft.
• De netto export positie van België (uitvoer – invoer van elektriciteit) kende een sterke opwaartse evolutie sinds 2019, voornamelijk als gevolg van de indienstname van de Nemo Link interconnector. In 2020 exporteerde België netto 0,9 TWh (ten opzichte van 1,7 TWh export in 2019 en 17,3 TWh import in 2018).
• Op de day-aheadmarkten werden in 2020 historisch lage prijzen in België en haar buurlanden genoteerd, in het bijzonder in de periode tussen maart en mei. De gemiddelde prijzen voor 2019 en 2020 lagen ook gevoelig onder historische waarden. Dit staat in schril contrast met de recente sterke stijgingen van de prijzen op alle elektriciteitsmarkten sinds begin 2021.
• De marktkoppeling, in het bijzonder in het day-aheadtijdsbestek, kende een aantal zeer positieve evoluties. De functionering van de stroomgebaseerde marktkoppeling in de CWE regio leidde tot sterk verhoogde prijsconvergentieniveaus, hogere beschikbare import- en exportcapaciteiten (tot 7.500 MW voor de day-aheadmarkt in beide richtingen) en een afname van de impact van lusstromen op het Belgische transmissienet.
• De onbalansmarkten kenden, tot 2020, gemiddeld gezien een daling van de onbalansprijzen. Deze trend kende een abrupte ommekeer sinds het begin van 2021 en het herontwerp van de alphacomponent. Los van de gemiddelde trends registreerde de CREG ook een forse stijging van zéér hoge en lage onbalansprijzen. De samenstelling van deze prijzen en de eventuele impact op de totale systeemonbalans (in absolute waarde en duurtijd), zullen in de nabije toekomst een aandachtspunt vormen voor de CREG.