Opvallende feiten uit het jaarverslag 2019 van de CREG

Deze pagina bevat een samenvatting van een aantal belangrijke ontwikkelingen en opvallende feiten uit het jaarverslag 2019 van de CREG. De volledige pdf-versie van het jaarverslag kunt u hier downloaden.

Belangrijkste nationale wettelijke ontwikkelingen

De belangrijkste wettelijke ontwikkelingen die in 2019 hebben plaatsgevonden op het gebied van elektriciteit en aardgas in België hebben betrekking op:

• het capaciteitsvergoedingsmechanisme 
• de offshore windenergie
• de invoering van een concurrerende inschrijvingsprocedure
• het vergoedingssysteem voor de parken die zijn aangesloten op het MOG
• de sociale tarieven voor gas en elektriciteit
• de controle door de CREG op de tussenpersonen inzake energie
• de wijziging van het technisch reglement

Elektriciteitsmarkt

Een overzicht van een aantal kerncijfers van de elektriciteitsmarkt in 2019 bepaald op basis van voorlopige cijfers uit diverse bronnen :

• De elektriciteitsafname van het Elia-net bedroeg 74,2 TWh in 2019. Dit is ongeveer 3,2 % minder dan de 76,7 TWh die vorig jaar werd opgetekend. Het piekvermogen van deze opgevraagde energie bedroeg 12.568 MW, iets hoger dan wat in 2018 werd vastgesteld (12.440 MW).
• De elektriciteitsproductie op het Elia-net bedroeg 75,8 TWh ten opzichte van 57,8 TWh in 2018. Als gevolg van hun hogere beschikbaarheid in vergelijking met 2018, is de productie door de kerncentrales met 50% gestegen (41,4 TWh ten opzichte van 27,3 TWh). De aardgasgestookte eenheden produceerden 20,3 TWh, een beperkte stijging (1,0 TWh) ten opzichte van 2018. De offshore windmolenparken produceerden 4,8 TWh t.o.v. 3,4 TWh in 2018. De marktconcentratie aan productiezijde stijgt licht ten opzichte van 2018 en blijft hoog in België, waarbij Electrabel met 69 % van de totale productiecapaciteit veruit het grootste aandeel heeft.
• De netto export van elektriciteit bedroeg 1,8 TWh ten opzichte van een netto import van 17,3 TWh in 2018. Het was van 2009 geleden dat België op jaarbasis netto exporteerde.
• In 2018 bedroeg de gemiddelde dagmarktprijs in België 39,3 €/MWh, minder dan de € 39,5 €/MWh in Frankrijk en de € 41,2 €/MWh in Nederland. Ter vergelijking, in 2018 was de Belgische dagmarktprijs nog € 55,3 €/MWh. De gemiddelde Duitse dagmarktprijs in 2019 daalde ook ten opzichte van 2018, maar bleef met € 37,7 €/MWh de laagste in de CWE-regio. De daling van de prijs op de dagmarkt was wel het sterkst in België.
  
  Gemiddelde jaarprijzen voor de periode 2007-2019 van de dagmarkt voor de levering van elektriciteit in de landen van de CWE-regio (Bronnen: EPEX SPOT Belgium, EPEX SPOT, berekeningen CREG)
• Op de langetermijnmarkt voor elektriciteit bedroeg de year-ahead-prijs voor levering in 2019 gemiddeld 51,0 €/MWh en bleef hiermee op hetzelfde niveau als in 2018. In 2019 was de gemiddelde prijs op de kortetermijnmarkt dus een stuk lager dan de gemiddelde prijs van een year-ahead-contract met levering in 2019. Dit in tegenstelling tot de laatste jaren waarin de prijs op de kortetermijnmarkt vaak hoger was dan de year-ahead prijs.
• De meest in het oog springende verandering op vlak van interconnectie is wellicht de indienstname van NEMO Link op 31 januari 2019. Via deze HVDC-kabel die België met het Verenigd Koninkrijk verbindt, wordt de Belgische biedzone opgenomen in de Channel marktkoppeling. Op basis van voorlopige cijfers bedroeg de beschikbare capaciteit in gemiddeld 874 MW voor export en 846 MW voor import, waarvan 86 % commercieel werd benut, voornamelijk voor export.
• Ook in 2019 blijft de prijsconvergentie behouden tussen de kortetermijnmarkt en de positieve en negatieve onevenwichtstarieven. De prijsverschillen zijn zelfs lichtjes afgenomen.
  
  Niet-gewogen gemiddeld onevenwichtstarief en prijs Belpex DAM van 2007 tot 2019 (Bronnen: gegevens Elia en BELPEX/EPEX SPOT)

In 2019 is de CREG de nadruk blijven leggen op de bescherming en informering van de verbruikers in het kader van haar werkzaamheden:

• De CREG Scan, die in februari 2017 werd gelanceerd, is bestemd voor particulieren, kmo’s en zelfstandigen met een maximaal jaarverbruik van 50 000 kWh voor elektriciteit en/of 100 000 kWh voor aardgas. Met de lancering ervan wou de CREG de consument een uniek en handig hulpmiddel aanbieden waarmee hij in zes kliks slapende contracten kon vergelijken met het huidige marktaanbod. Iets wat niet mogelijk is op de andere prijsvergelijkers, aangezien daar enkel het actuele aanbod te zien is. Vandaag is de CREG Scan allesomvattend, want ook de groepsaankopen (330 000 huishoudens) en de coöperatieve contracten (70 000 huishoudens) werden erin opgenomen. Bovendien kan de gebruiker sinds dit jaar een onderscheid maken tussen contracten met vaste en variabele prijzen, wat het vergelijken vereenvoudigt. In totaal vergelijkt de CREG Scan in 2019 13.200 (actieve en slapende) producten, daar waar andere prijsvergelijkers alleen rekening houden met de 664 actieve producten op de markt.
• De CREG is de consument blijven informeren, in het bijzonder over de prijzen en de evolutie ervan, onder andere via de jaarlijkse studie over de evolutie van de componenten van de elektriciteits- en aardgasprijzen, de monitoring van de prijzen van de energiemarkt voor huishoudens en kleine professionele verbruikers en de studie over de belevering van grote industriële klanten in België in 2018.
• De CREG is de infographics en de maandelijkse boordtabel voor elektriciteit en aardgas blijven publiceren op haar website om de verbruikers alle informatie ter beschikking te stellen die nodig is om een gegronde keuze te maken.
• De REMIT-verordening (Regulation on wholesale Energy Market Integrity and Transparency) legt een aantal voorschriften vast om misbruik op de groothandelsmarkten voor energie tegen te gaan en te bestraffen. In dit kader moeten de marktspelers zich inschrijven op een platform en dienen ze hun registratiegegevens actueel te houden. In 2019 heeft de CREG verschillende wijzigingen van de registratie gevalideerd, onder andere als gevolg van de onzekerheid over de stopzetting van het EU-lidmaatschap van Groot-Brittannië. Ze heeft de marktspelers ook geholpen bij hun registratie of met andere vragen over REMIT. In 2019 voerde de CREG ook verschillende onderzoeken en analyses ad hoc uit over vragen van marktspelers, of op eigen initiatief, over mogelijke schendingen van de REMIT-verordening.
• Op 7 november 2019 heeft de CREG het aangepast tariefvoorstel van Elia  voor de regulatoire periode 2020-2023 goedgekeurd. Globaal, ten opzichte van de huidige transmissienettarieven 2019, bedraagt de tariefdaling -2,1 % in 2020, -1,9 % in 2021, -1,1 % in 2022 en -1 % in 2023.

Aardgasmarkt

De belangrijkste aspecten van de aardgasmarkt in 2019 zijn:

• In 2019 bedroeg het totale aardgasverbruik 193 TWh, wat een stijging is van 3 % ten opzichte van het verbruik in 2018 (187 TWh). Men stelt een lichte stijging vast van het verbruik van de eindverbruikers aangesloten op de distributienetten (+ 0,4 %) en een sterke stijging van het verbruik van de industriële afnemers (+ 7,2 %) en het verbruik voor elektriciteitsproductie (eventueel in combinatie met de productie van warmte) (+ 4,1 %).
  
  Verdeling per gebruikerssegment van de Belgische aardgasvraag van H-gas en L-gas in 2018 en 2019 (Bron: CREG)
• In december 2019 is de uitbreiding van de LNG-terminal van Zeebrugge afgerond om een antwoord te bieden op de ontwikkeling van de LNG-markt. De ingebruikname van de vijfde tank met een capaciteit van 180 000 m³ LNG betekent een toename van de maximale opslagcapaciteit van de terminal van 386 000 tot 566 000 m³ LNG. De activiteit van de LNG-terminal van Zeebrugge bereikte in 2019 een recordniveau met 90 LNG-tankers die 95 TWh LNG hebben gelost waarvan 72,7 in het Belgische gasnet is geïnjecteerd.
• De gemiddelde gasprijs op de kortetermijnmarkt is sterk gedaald van 23,0 €/MWh in 2018 naar 13,7 €/MWh in 2019 en de gemiddelde gasprijs op de langetermijnmarkt is gedaald, maar in minder mate, van 20,8 €/MWh naar 18,6 €/MWh, deze prijzen bereikten nog niet het dieptepunt van 2009 van respectievelijk ongeveer 12 en 18 €/MWh. In 2019 is de trend dus gekeerd en waren de prijzen op de kortetermijnmarkt lager dan op de langetermijnmarkt. De gemiddelde gasprijzen op de kortetermijnmarkt in België en in het buitenland lagen op een gelijkaardig niveau met een verschil van 0,1 % tussen NCG en ZTP.
  
  Gemiddelde jaarlijkse aardgasprijs op de day-ahead- en year-aheadmarkt (Bronnen: CREG, bewerkte gegevens afkomstig van icis.com, ice.com, eex.com en powernext.com)
• De CREG heeft een studie uitgevoerd over de prijzen op de Belgische aardgasmarkt waarin ze de marktaandelen, de prijsvorming, het prijsniveau, de prijssamenstelling en de facturatie in de verschillende segmenten (invoer, doorverkoop, levering aan residentiële afnemers, industriële afnemers en elektriciteitscentrales) van de Belgische aardgasmarkt in 2018 heeft geanalyseerd.
• De CREG is de nadruk blijven leggen op het verbeteren van de werking van de aardgasmarkt om de belangen van alle verbruikers te beschermen. Deze aspecten worden uiteengezet in het hoofdstuk elektriciteit.
• Op 7 mei 2019 heeft de CREG het tariefvoorstel van Fluxys Belgium voor de aardgasvervoerstarieven voor de regulatoire periode 2020-2023 goedgekeurd. De nieuwe tarieven zijn gedaald in vergelijking met de vorige regulatoire periode en dat voor de vijfde keer op rij. Voor een gemiddelde Belgische klant zullen de tarieven 2020-2023 ongeveer 5 % lager zijn dan de geïndexeerde tarieven voor 2019.

De CREG

Dit hoofdstuk beschrijft de werking van de CREG en de nauwe banden die ze onderhoudt met andere nationale en Europese instanties.

Het bevat ook een lijst van alle akten die het directiecomité in 2019 heeft goedgekeurd.