Opvallende feiten uit het jaarverslag 2021 van de CREG
Deze pagina bevat een samenvatting van een aantal belangrijke ontwikkelingen en opvallende feiten uit het jaarverslag 2021 van de CREG. De volledige pdf-versie van het jaarverslag kunt u hier downloaden.
Belangrijkste nationale wettelijke ontwikkelingen
De belangrijkste wettelijke ontwikkelingen die in 2021 hebben plaatsgevonden op het gebied van aardgas en elektriciteit in België hebben betrekking op:
- de maximumprijzen
- het capaciteitsvergoedingsmechanisme
- de harmonisatie van de elektriciteitswet en de gaswet met het Europese energiebeleid
- de verlenging van energieleveringscontracten van huishoudelijke afnemers en kmo's
- informatie over de facturatie
- het bijzondere accijnsrecht op elektriciteit en aardgas
Elektriciteitsmarkt
Overzicht van een aantal kerncijfers van de elektriciteitsmarkt in 2021 bepaald op basis van voorlopige cijfers uit diverse bronnen:
- De totale vraag naar elektriciteit lag, volgens de rapportering van Elia, in 2021 ongeveer 4,1 % hoger dan in 2020 (84,4 TWh t.o.v. 81,1 TWh). De belasting van het transmissienetwerk lag ook hoger, maar hier was de stijging, met 1,4 % tot 70,9 TWh in 2021, lager ten opzichte van het voorgaande jaar.
- De totale elektriciteitsproductie in België (op de verschillende niveau’s) steeg in 2021 met 13,5 % op jaarbasis tot 93,3 TWh. Dit was voornamelijk het gevolg van een sterke toename van de productie van nucleaire eenheden, van 32,9 TWh in 2020 tot 48,0 TWh in België, resulterend uit de hogere beschikbaarheid van deze eenheden ten opzichte van het voorgaande jaar. De productie uit gasgestookte eenheden daalde daarentegen met 4,7 TWh (naar 19,1 TWh), terwijl de productie van zon- en windeenheden ongeveer op een gelijk niveau bleef ten opzichte van 2020.
- Door de sterke toename van de productie en de minder hoge toename van de vraag naar elektriciteit is de uitvoer van elektriciteit vanuit België naar haar buurlanden sterk toegenomen, tot 20,1 TWh in 2021. Dit vertaalt zich in een erg positieve netto uitvoerbalans: de uitvoer verminderd met de invoer bedroeg in 2021 netto 7,6 TWh. De uitvoerstromen gingen voornamelijk naar Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk, terwijl de balans met Nederland en Duitsland wat evenwichtiger was.
- De gemiddelde prijzen op de day-aheadmarkt zijn in 2021, voornamelijk in de tweede helft van het jaar, explosief gestegen. Dit fenomeen deed zich niet enkel in België voor: onder druk van de toegenomen aardgas- en CO2-prijzen stegen deze prijzen in alle Europese lidstaten tot ongeziene niveaus. Tegelijkertijd was er een bevestiging van de opwaartse trend van het aantal uren met prijsconvergentie tussen België en haar buurlanden. Ook het aantal uren met negatieve prijzen in België steeg ten opzichte van de voorgaande jaren, consistent met de opwaartse trend die sinds 2017 wordt waargenomen.
Gemiddelde maandprijzen voor de periode 2012-2021 op de day-aheadmarkt voor de levering van elektriciteit in de landen van de CWE-regio (Bronnen: EPEX SPOT, berekeningen CREG) - De onbalansprijzen volgden in 2021 dezelfde opwaartse evolutie als de prijzen op de day-aheadmarkt. De gemiddelde (positieve of negatieve) onbalansprijs bedroeg 100,3 €/MWh tegenover 104,1 €/MWh op de Belgische day-aheadmarkt.
In 2021 is de CREG de nadruk blijven leggen op de bescherming en informering van de verbruikers:
- Met de CREG Scan die in februari 2017 is gelanceerd, biedt de CREG de consument een uniek en handig hulpmiddel waarmee hij zijn contract in 6 kliks kan vergelijken met het huidige marktaanbod, ook al wordt dit contract niet meer aangeboden aan andere klanten. Iets wat niet mogelijk is op de andere prijsvergelijkers aangezien daar enkel het actuele aanbod te zien is. In totaal vergeleek de CREG Scan in 2021 14 331 (actieve en slapende) producten, daar waar andere prijsvergelijkers alleen rekening houden met de 507 actieve producten op de markt.
- In 2021 is de CREG de consument blijven informeren, in het bijzonder over de prijzen en de evolutie ervan, onder andere via de monitoring van prijzen op de groot- en kleinhandelsmarkt, de nota over de dynamische prijscontracten, de jaarlijkse studie over de evolutie van de componenten van de elektriciteits- en gasprijzen, de studie over de stijging van de elektriciteits- en gasprijzen in België, de studie over de levering van grote industriële klanten in België in 2020, de studie over de prijzen van de energiemarkt voor huishoudens en kleine professionele verbruikers, de bevraging over het gedrag van huishoudelijke consumenten op de kleinhandelsmarkt en de nota over de opzegging, de verlenging en de hernieuwing van leveringscontracten van energie.
- De CREG is de infographics en de maandelijkse boordtabel voor elektriciteit en aardgas blijven publiceren op haar website om de verbruikers alle informatie ter beschikking te stellen die nodig is om een gegronde keuze te maken.
- De transmissietarieven voor elektriciteit die in 2021 geldig waren, zijn globaal 1,9 % gedaald in vergelijking met 2019, het laatste jaar van de vorige regulatoire periode.
Aardgasmarkt
De belangrijkste aspecten van de aardgasmarkt in 2021 zijn:
- De gasconsumptie in 2021 in België bedroeg 190,3 TWh, een quasi stabiel verbruik in vergelijking met 2020 (190,7 TWh).
- De huidige gascrisis bevestigt de belangrijke rol van gasopslag voor een goede werking van de Europese gasmarkt.
- De activiteit van de lng-terminal in Zeebrugge bereikt in 2021 een nieuw recordniveau op vlak van aantal lng-boten, zowel om te lossen als om te laden.
- De Belgische markt heeft een zeer flexibel bevoorradingspatroon van aardgas. Dit heeft alles te maken met de intense grensoverschrijdende aardgashandel in België en de keuze uit diverse routes en bronnen naargelang de marktomstandigheden. Dit wordt nogmaals geïllustreerd in het opeenvolgende coronajaar 2021.
- In 2021 zijn de prijzen op de kortetermijnmarkt en op de langetermijnmarkt zeer sterk gestegen, vooral in de laatste drie maanden van het jaar, tot respectievelijk 96,7 €/MWh en 64,6 €/MWh. In 2021 was de gemiddelde gasprijs op de dagmarkt systematisch hoger dan de year ahead prijs.
Gemiddelde jaarlijkse aardgasprijs op de day-ahead- en year-aheadmarkten (Bronnen: CREG, bewerkte gegevens afkomstig van icis.com, ice.com, eex.com en powernext.com) - De CREG heeft een studie uitgevoerd over de prijzen op de Belgische aardgasmarkt waarin ze de markt, de prijsvorming, het prijsniveau, de prijssamenstelling en de facturatie in de verschillende segmenten (invoer, doorverkoop, levering aan residentiële afnemers, industriële afnemers en elektriciteitscentrales) heeft geanalyseerd.
- De CREG is de nadruk blijven leggen op het verbeteren van de werking van de aardgasmarkt om de belangen van alle verbruikers te beschermen. Deze aspecten worden uiteengezet in het hoofdstuk elektriciteit.
- De aardgasvervoerstarieven voor de regulatoire periode 2020-2023 zijn ongeveer 5 % gedaald in vergelijking met de tarieven 2019.
De CREG
Dit hoofdstuk beschrijft de werking van de CREG en de nauwe banden die ze onderhoudt met andere nationale en Europese instanties.
Het bevat ook een lijst van alle akten die het directiecomité in 2021 heeft goedgekeurd.