Study on the functioning and price evolution of the Belgian wholesale electricity market - monitoring report 2017

De voornaamste conclusies van dit jaarlijks monitoringverslag (verslag in het Engels) zijn:

• Voor het vierde jaar op rij was de belasting van het Elia-net, een graadmeter voor het Belgische elektriciteitsverbruik, ongeveer 77 TWh in 2017. Dat is ongeveer 6 % van het totale verbruik in de Centraal-Westelijke regio (België, Nederland, Luxemburg, Frankrijk, Duitsland en het Verenigd Koninkrijk). De stabilisering van de Belgische elektriciteitsafname kwam er na een continue daling sinds 2007. Tegelijkertijd stabiliseerde de geraamde hoeveelheid geproduceerde elektriciteit op basis van zonne-energie zich in 2017 op ongeveer 3 TWh, in de lijn van 2015 en 2016.
• In een speciaal stuk over het elektriciteitsverbruik wordt de impact van windmolens op de residuele piekvraag geanalyseerd. De conclusie is dat meer windcapaciteit de nood aan piekcapaciteit slechts weinig verlaagt. Meer windcapaciteit verlaagt daarentegen wel in grote mate het aantal uren dat deze piekcapaciteit nodig is om aan de elektriciteitsvraag te voldoen. In 2017 verlaagde de reeds geïnstalleerde windcapaciteit het aantal draaiuren van de piekcapaciteit met meer dan 50 %. Dat creëert opportuniteiten voor piekcapaciteit die slechts een beperkt aantal uren per jaar kan worden geactiveerd, zoals vraagbeheer en noodgeneratoren.
• De gemiddelde prijs op de Belgische day-aheadmarkt in 2017 bedroeg 44,6 €/MWh, in lijn met Frankrijk (45,0 €/MWh) en hoger dan in Nederland (39,3 €/MWh) en Duitsland (34,2 €/MWh). In 2016 bestonden er gelijkaardige prijsverschillen. De gemiddelde prijs op de forwardmarkt voor levering in 2018 bedroeg 37,3 €/MWh, in Frankrijk was dit gemiddeld 1 €/MWh hoger en in Nederland ongeveer 1 €/MWh lager. Duitsland (32,4 €/MWh) was gemiddeld 5 €/MWh goedkoper.
• De grote prijsverschillen tussen de genoemde landen zijn deels te verklaren door de inefficiënte werking van de day-ahead marktkoppeling, met veel beperkingen in het Duitse netwerk en steeds meer ook in de Nederlandse en Belgische netwerken. De laatste drie maanden van 2017 werd een verbetering vastgesteld.
• In 2017 was het gebruik van reserves om het Elia-net in evenwicht te brengen goed voor 664 GWh (op- en afregelvermogen). Dit is nagenoeg gelijk aan 2016. Met een activatie van 504 GWh zijn het vooral de secundaire reserves (aFRR) die worden geactiveerd. De activering van ongeveer 430 GWh reserves werd vermeden door de International Grid Control Cooperation (IGCC), een mechanisme waardoor het onevenwicht van een land kan worden gecompenseerd door andere landen die aan het mechanisme deelnemen. Dit IGCC-mechanisme toont aan hoe belangrijk het is voor België om op Europees niveau samen te werken, ook voor balancering en reserves.