Study on the functioning and price evolution of the Belgian wholesale electricity market - Monitoring Report 2021

De CREG publiceert haar jaarlijkse Monitoring Rapport over de werking en de prijsevoluties van de groothandelsmarkten voor elektriciteit in België.

In deze studie analyseert de CREG een aantal belangrijke historische trends en recente evoluties, met een focus op het jaar 2021. Het rapport beschrijft achtereenvolgens het elektriciteitsverbruik, de productie en geïnstalleerde capaciteit en de in- en uitvoer van elektriciteit van en naar België. Vervolgens wordt de werking van de verschillende elektriciteitsmarkten (lange termijn, day-ahead, intraday, balancering en systeemdiensten) geïllustreerd aan de hand van een diepgaande analyse van de beschikbare gegevens.

Een aantal belangrijke conclusies worden hierna samengevat:

• De tijdelijke maar scherpe afname van de elektriciteitsvraag in 2020, als gevolg van de maatregelen tegen de covid-19 pandemie, werd grotendeels ongedaan gemaakt door een stijging in 2021. De cijfers blijven echter de dalende trend op de langere termijn bevestigen, niet enkel in België maar ook in haar buurlanden.
• De geïnstalleerde productiecapaciteit nam in 2021 verder toe tot 25,7 GW, voornamelijk als gevolg van de indienstname van nieuwe (on- en offshore) windturbines en zonnepanelen. In combinatie met een hoge beschikbaarheid van veel eenheden, met name het nucleaire park, werd in 2021 een recordhoeveelheid elektriciteit geproduceerd (93,3 TWh).
• Door de toename van de productie uit kerncentrales en de afname van gasgestookte productie, in combinatie met een min of meer gelijk gebleven output van windturbines en zonnepanelen, is de koolstofintensiteit van de productie verder afgenomen. Deze intensiteit bedroeg in 2020 gemiddeld gezien 161 gCO2eq per kWh. Dit is een afname met 55% sinds 1990.
• In 2021 werd een recordhoeveelheid stroom geëxporteerd naar het buitenland (bruto 20,1 TWh, tegenover bruto 12,5 TWh import). De totale nettobalans bedroeg bijgevolg +7,6 TWh (export), voornamelijk als gevolg van de sterk positieve nettopositie ten opzichte van Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk.
• Op alle geobserveerde markten (lange termijn, day-ahead, intraday en balancering) observeert de CREG sterke prijsstijgingen sinds de tweede helft van 2021. Deze zijn het gevolg van, onder meer, de toename van de stijging van aardgas- en CO2-prijzen.
• In deze context is de toename van het aantal uren met negatieve prijzen opvallend: in België steeg dit cijfer ten opzichte van de voorgaande jaren, in tegenstelling tot in haar buurlanden. Ook de prijsvolatiliteit en de (gemiddelde) prijsconvergentie zijn beiden toegenomen: prijzen tussen buurlanden zijn vaker gelijk (als gevolg van een verbeterde marktkoppeling), maar wanneer ze afwijken zijn de verschillen tussen deze prijzen hoger.
• De totale kosten voor balanceringscapaciteit steeg sterk in 2021 ten opzichte van de voorgaande jaren, tot 182,4 miljoen €. De geobserveerde onbalans in het systeem en de activatie van balanceringsenergie steeg ook (licht).

Deze studie is uitsluitend beschikbaar in het Engels.