Capaciteitsremuneratiemechanisme (CRM)

Wat is het capaciteitsremuneratiemechanisme (CRM)?

Het capaciteitsremuneratiemechanisme (CRM) is bedoeld om de bevoorradingszekerheid van het land op lange termijn te waarborgen met het oog op de definitieve sluiting van de kerncentrales tussen 2023 en 2025.

Het is ingevoerd bij een wet van 22 april 2019 en is een steunregeling van het type 'market wide reliability option'. Dit mechanisme staat dus open voor de hele markt, d.w.z. voor elk type bestaande of toekomstige capaciteit (productie, opslag, vraagzijdebeheer) die aan de bevoorradingszekerheid kan bijdragen. Het mechanisme heeft tot doel om geselecteerde capaciteitshouders in staat te stellen steun te verkrijgen ten belope van hun 'missing money'. Om te voorkomen dat deelnemers 'windfall profits' opstrijken, is voorzien dat de capaciteitsleveranciers een deel van hun inkomsten uit de elektriciteitsmarkt moeten terugbetalen indien deze een zeker, vooraf bepaalde grens overschrijden die een prijsniveau vertegenwoordigt dat als (zeer) hoog wordt beschouwd.

Het mechanisme functioneert door middel van periodieke veilingen die vier jaar en een jaar vóór de periode van de capaciteitslevering worden georganiseerd. Aan het einde van de veiling, als het door de deelnemer ingediende bod (dat in principe overeenstemt met zijn 'missing money') is aanvaard, zal hij door de netbeheerder (Elia Transmission Belgium, hierna 'Elia' genoemd) op regelmatige basis worden vergoed in functie van de capaciteit die hij ter beschikking kan stellen.

In de wet is ook bepaald dat het mechanisme zo kosteneffectief mogelijk moet zijn. Het algemene kader, de werkingsprincipes, de belangrijkste fasen van het jaarlijkse proces en de rollen en verantwoordelijkheden van de verschillende betrokken partijen (netbeheerder, CREG, FOD Economie, minister) zijn erin vastgelegd. In de wet wordt ook verduidelijkt dat de methodologieën en modaliteiten van het mechanisme verder moeten worden uitgewerkt via een reeks koninklijke besluiten en via de werkingsregels en contracten, waarbij de laatste twee instrumenten door de CREG moeten worden bepaald of goedgekeurd.

Het mechanisme werd onlangs herzien door een wet van 15 maart 2021 (hierna 'de wet' genoemd).

Aanmelding bij de Europese Commissie

Om de verenigbaarheid van het Belgische capaciteitsremuneratiemechanisme met de Europese staatssteunvereisten te garanderen, werd het in december 2019 bij de Europese Commissie aangemeld in overeenstemming met artikel 108, § 3, van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie.

In dat verband heeft de Europese Commissie op 21 september 2020 beslist om de formele onderzoeksfase in te leiden om een grondigere analyse van het mechanisme te kunnen uitvoeren alvorens een beslissing over de verenigbaarheid ervan te nemen. De definitieve beslissing wordt in 2021 verwacht.

In afwachting van deze beslissing zetten de betrokken partijen hun werkzaamheden intensief voort met het oog op de tenuitvoerlegging van het mechanisme in de loop van 2021, met de eerste veiling gepland in oktober 2021.

Opvolgingscomité en taskforce

Om de wet uit te voeren, de verschillende koninklijke uitvoeringsbesluiten op te stellen en de werkingsmodaliteiten en parameters van het CRM te concretiseren, werd een 'opvolgingscomité' opgericht. Dit comité komt regelmatig samen onder het voorzitterschap van de FOD Economie en is samengesteld uit vertegenwoordigers van de transmissienetbeheerder (Elia), de CREG en het kabinet van de federale minister van Energie.

Er werd ook een 'taskforce CRM' opgericht om de 'ontwerpbeginselen' van het CRM met de marktspelers te bespreken. De verschillende ontwerpen van KB en de andere regelgevende teksten worden er voorgesteld en alle partijen die een bijdrage willen leveren en hun standpunten kenbaar willen maken, worden uitgenodigd om eraan deel te nemen.

Indiening en behandeling van de investeringsdossiers in verband met de klassering van een capaciteit in een capaciteitscategorie

In overeenstemming met de wet moeten de in aanmerking komende capaciteitshouders die een capaciteitscontract wensen te verkrijgen voor meer dan een periode van capaciteitslevering, bij de CREG een gedetailleerd investeringsdossier indienen dat wordt gemotiveerd ten opzichte van de criteria voor het in aanmerking komen van de investeringskosten. De CREG werd door de wet belast met de opstelling van een voorstel van koninklijk besluit tot vaststelling van de criteria voor het in aanmerking komen van investeringskosten met het oog op de klassering van een capaciteit in een capaciteitscategorie, de investeringsdrempels die de capaciteitscategorieën van elkaar onderscheiden en de klasseringsprocedure.

In overeenstemming met de reglementering heeft de CREG richtlijnen gepubliceerd over de procedure voor de indiening en de behandeling van investeringsdossiers met betrekking tot de klassering van een capaciteit in een capaciteitscategorie.

De procedure voor de indiening en de behandeling van de investeringsdossiers met betrekking het klasseren van een capaciteit in een capaciteitscategorie beschrijft de procedure voor de indiening van de investeringsdossiers conform artikel 7 van het koninklijk besluit tot vaststelling van de investeringsdrempels en de criteria voor het in aanmerking komen van investeringskosten met betrekking tot het klasseren van een capaciteit in een capaciteitscategorie.

• Template voor de rapportering van de investeringskosten

• Template “Verklaring op Eer capaciteitsaanvrager”

• Template “Verklaring op Eer technische expert”

De CREG heeft ook de instructies gepubliceerd voor het IT-platform dat moet worden gebruikt voor de indiening van investeringsdossiers en een Q&A omtrent de procedure en het gebruik van het CREG CRM platform. Als u vragen hebt die niet in de Q&A zijn opgenomen, kunt u ze sturen naar info.CRM@creg.be.

Procedure voor het gebruik van het IT-platform voor de indiening van het afsluitingsdossier van de investering

Dit document beschrijft de procedure voor het gebruik van het IT-platform voor de indiening van het afsluitingsdossier van de investering gericht op de ex post controle van de klassering van een capaciteit in een capaciteitscategorie of van een geaggregeerde capaciteit in een capaciteitscategorie, conform artikel 13, § 3, alinea 2 van het koninklijk besluit van 4 juni 2021 tot vaststelling van de investeringsdrempels, de criteria voor het in aanmerking komen van investeringskosten, en de procedure van klassering.

Afwijking van de intermediaire prijslimiet(en)

De wet bepaalt dat de veilingparameters een of meer intermediaire prijslimieten bevatten. Deze zijn van toepassing op biedingen voor een eenheid in de capaciteitsmarkt die, overeenkomstig het koninklijk besluit van 4 juni 2021 tot vaststelling van de investeringsdrempels, de criteria voor het in aanmerking komen van investeringskosten, en de procedure van klassering van de capaciteiten in het kader van het capaciteitsvergoedingsmechanisme:

1. binnen de categorie van capaciteit valt die geassocieerd is met een capaciteitscontract dat betrekking heeft op één enkele periode van capaciteitslevering, of ;
2. ingedeeld is in de categorie van capaciteit verbonden aan een capaciteitscontract dat maximaal acht perioden van capaciteitslevering bestrijkt, bedoeld in artikel 19/1 van voormeld koninklijk besluit van 4 juni 2021.

Om geen afbreuk te doen aan capaciteiten die toch een 'missing money' boven de intermediaire prijslimieten vertonen, voorziet de wet in een mechanisme van individuele derogaties.

De CREG zal instaan voor de behandeling van de derogatie-aanvraagdossiers, op basis van een door de Koning bepaalde methodologie. Uw dossier moet uiterlijk op 15 juni 2024 worden ingediend bij CREG (ipcderogation@creg.be):

• Aanvraagformulier tot afwijking van de intermediaire maximumprijs / IPC derogation application form
• Verklaring op eer afwijking intermediaire maximumprijs / Declaration on honour

Geschillencommissie

In het kader van de implementatie van het capaciteitsvergoedingsmechanisme (CRM) voorzien de werkingsregels van het CRM in de oprichting van een CRM-geschillencommissie waarvan de voorzitter (en de plaatsvervanger ervan) door de CREG moeten worden aangesteld. Daarom heeft het directiecomité van de CREG op 10 september 2021 een oproep tot kandidaatstelling gelanceerd.

Op 21 oktober 2021 heeft de CREG beslist om de heer Eric Bodson als Voorzitter van de CRM-geschillencommissie en de heer Jasper De fauw als Plaatsvervanger ervan aan te stellen voor een initieel mandaat van 3 jaar dat twee keer verlengd kan worden voor een duur van een jaar.

Door de CREG gepubliceerde werken in het kader van het CRM

Net als alle leden van het opvolgingscomité werkt de CREG actief mee aan de ontwikkeling van het CRM. In dat verband heeft de CREG verschillende documenten gepubliceerd.

Evaluatieformulier over de werking van het CRM

In overeenstemming met artikel 7undecies, § 12 van de elektriciteitswet is de CREG elke twee jaar belast met het schrijven van een evaluatieverslag over de werking van het capaciteitsvergoedingsmechanisme na het standpunt te hebben ontvangen van de marktspelers, de netbeheerder en de Algemene Directie Energie.

Om uw advies in te winnen, heeft de CREG een nota met een vragenlijst opgesteld.

Geïnteresseerden kunnen deze vragenlijst ingevuld doorsturen naar het volgende adres tegen 20 juli 2023: consult.crm@creg.be.